Nám da và các cách trị nám da

Nám da, còn được gọi là ‘chloasma’, là một rối loạn sắc tố da mãn tính có thể gây ra các mảng sẫm màu trên da, đặc biệt là trên mặt và môi trên. Tình trạng da này được cho là ảnh hưởng đến hơn 5 triệu người Mỹ, đặc biệt là những phụ nữ có loại da sẫm màu.

Để hiểu rõ hơn về tình trạng da này, trước tiên chúng ta hãy định nghĩa về nám. Từ ‘nám’ xuất phát từ gốc tiếng Hy Lạp melas, có nghĩa là ‘đen’. Gốc tương tự là trong từ ‘melanin’ (sắc tố da). Màu da của bạn dựa trên số lượng melanin có trong tế bào của bạn.

Các triệu chứng nám da

Nám da thường xảy ra nhất trên mặt, mặc dù nó cũng có thể xuất hiện trên cánh tay và lưng. Nám da trên mặt thường xuất hiện ở trán, môi trên, cằm hoặc má. Một số các loại nám da có thể xuất hiện dưới dạng 'dát', giống như tàn nhang, cũng như các mảng tối lớn hơn có đường viền không đều.

Các triệu chứng nám da bao gồm:

- Các mảng da sẫm màu, nâu hoặc xám đối xứng

- Các tế bào melanin mở rộng được gọi là tế bào hắc tố

- Sự gia tăng số lượng tế bào melanin

- Sự tích tụ bất thường của mô đàn hồi

- Sự gia tăng các mạch máu ở mặt

Thật không may đến nay vẫn chưa thể có biện pháp chữa khỏi nám da nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả bằng các biện pháp chống nắng và chăm sóc da liễu chuyên nghiệp.

Ai là người dễ bị nám da?

Nám da xảy ra ở khoảng 1% dân số nói chung . Tuy nhiên, con số này có thể dao động từ 9-50% ở những nhóm dân số có nguy cơ cao. Sự khác biệt về tỷ lệ hiện mắc có thể do mức độ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, vị trí địa lý và di truyền của một cá nhân.

Thông thường phụ nữ bị nám da với tỷ lệ cao hơn nam giới. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra tỷ lệ chiếm ưu thế của nữ là 9: 1 trong khi những nghiên cứu khác lại phát hiện ra sự khác biệt cao tới 39: 1. Sự chênh lệch này là do lượng estrogen tự nhiên trong cơ thể phụ nữ cao hơn. Mang thai và uống thuốc tránh thai - cả hai đều làm tăng lượng estrogen trong cơ thể - cũng có thể gây ra nám da.

Di truyền đóng một vai trò lớn trong sự phát triển của nám da. Nếu trong gia đình bạn có người thân bị nám da, bạn có nhiều khả năng mắc bệnh hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hơn một nửa số người bị nám da là do di truyền.

Đàn ông cũng có thể bị nám da?

Mặc dù hiếm gặp nhưng nám da cũng có thể ảnh hưởng đến nam giới. Biểu hiện lâm sàng của nám da rất giống nhau ở nam giới và phụ nữ với các mảng màu nâu sẫm và các dát (đốm giống tàn nhang) phát triển trên mặt, cổ, vai hoặc trên cánh tay. Các yếu tố nguy cơ chính phát triển nám da ở nam giới là tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và làm việc ngoài trời.

Nguyên nhân gây ra nám?

Về tình trạng da, nám da không nguy hiểm hay đau đớn, nhưng nó có thể rất phiền phức. Vậy, nguyên nhân nào gây ra nám da? Trên thực tế, nguyên nhân chính xác không được biết. Tuy nhiên, có một số yếu tố được cho là có thể ảnh hưởng tới sự phát triển của nám da.

- Các yếu tố bên trong bao gồm di truyền (tiền sử gia đình), có làn da sẫm màu tự nhiên và sự thay đổi hormone.

- Các yếu tố bên ngoài bao gồm tiếp xúc với tia UV, viêm da, kích ứng từ một số đồ vệ sinh cá nhân hoặc mỹ phẩm, một số loại thuốc và thuốc tránh thai.

- Mang thai cũng có thể gây ra tình trạng nám da, khiến nám da có biệt danh là 'mặt nạ của thai kỳ'.

Lựa chọn điều trị của tôi là gì?

Nám da không phải là một tình trạng có hại, và một số người chọn không tìm cách điều trị. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học đã liên tục chỉ ra rằng nám da có thể tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của một cá nhân cả về mặt xã hội và nghề nghiệp. Nhưng làm thế nào bạn có thể điều trị tình trạng nám da nếu nó không thể chữa khỏi?

Nám da rất dễ kiểm soát, vì vậy, tìm cách điều trị có thể giúp giảm sự xuất hiện của các mảng tối cũng như ngăn ngừa các mảng này tái phát trở lại. Có nhiều loại điều trị, tất cả đều có thể giúp làm mờ dần và kiểm soát tình trạng da này.

Kem bôi ngoài da: Kết hợp các loại thuốc bôi ngoài da để ức chế sản xuất melanin, khuyến khích da mới phát triển và giảm viêm. Những loại kem này có thể bao gồm một hoặc kết hợp các thành phần, chẳng hạn như axit kojic, axit azelaic, axit tranexamic và hydroquinone.

Hóa chất lột da: Một giải pháp hóa học có tác dụng ‘lột bỏ’ lớp da trên cùng, loại bỏ các mảng da đổi màu và thúc đẩy sự phát triển của da mới.

Làm sáng da bằng laser: Việc sử dụng các tia laser chính xác để loại bỏ các vùng bị đổi màu trên da.

Thuốc uống: Việc sử dụng thuốc uống để làm chậm quá trình sản xuất melanin và cải thiện sự xuất hiện của các mảng sậm màu trên da.

Lăn kim trị nám, phương pháp này thường kết hợp với một số tinh chất ức chế sắc tố khác, lăn kim là dùng đầu kim loại đâm xuyên da tạo đường dẫn thẩm thấu dưỡng chất và tạo vết thương để kích thích cơ thể tái tạo làn da. Những người da yếu và sợ đau thì cách trị nám này sẽ không thực sự phù hợp

Vi kim sinh học trị nám, đây có lẽ là phương pháp mới nhất và an toàn nhất. Theo cách trị nám này, vi kim sinh học kết hợp với kem nám sẽ cho hiệu lâu bền và giải phóng sắc tố melanin một cách an toàn không xâm lấn. Cơ chế của phương pháp này là sử dụng siêu vi kim thiên nhiên có kích thước phân tử nano thẩm thấu xuống sâu dưới da, đưa oxy và dưỡng chất xuống dưới da kích thích tái tạo phục hồi da và phân giải melanin an toàn với cơ chế thải độc da và tế bào chết tự nhiên vốn có của da.

Các phương pháp điều trị khác: Các phương pháp điều trị tại nhà bao gồm giấm táo, tinh dầu, nghệ và các loại khác. Các phương pháp điều trị này chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng và chỉ nên được sử dụng sau khi có sự tư vấn của bác sĩ.

Ngoài ra, tránh sử dụng mỹ phẩm hoặc đồ vệ sinh cá nhân gây kích ứng da vì tình trạng viêm nhiễm có thể khiến da bạn trở nên đen sạm hơn.

Mặc dù nám có thể tự mờ đi mà không cần bất kỳ phương pháp điều trị nào, nhưng hãy kiểm tra lại nếu bạn đang sử dụng thuốc tránh thai hoặc vòng tránh thai, vì đó có thể là nguyên nhân khiến phụ nữ bị nám, đó là quá trình thay đổi nội tiết tố. Việc ngừng sử dụng các biện pháp tránh thai này có thể giúp các mảng sậm màu mờ đi. Khi phụ nữ mang thai bị nám, các mảng nám thường mờ dần sau khi sinh con.

Làm thế nào để ngăn ngừa nám da?

Thật không may, nám da thường do các yếu tố không kiểm soát được như loại da, di truyền và giới tính. Tuy nhiên, phòng ngừa vẫn là một phần quan trọng trong việc đối phó với tình trạng nám da hiện tại bất kể bạn sử dụng phương pháp điều trị nào. Mặc dù tình trạng này do nhiều yếu tố gây ra, nhưng một trong những yếu tố có khả năng cao và có thể ngăn ngừa được là tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời tia cực tím. Nó là nguyên nhân trực tiếp làm trầm trọng thêm tình trạng tăng sắc tố hiện có và phá vỡ mọi công sức chăm sóc da của bạn.

Bất kỳ phương pháp điều trị nám hiệu quả nào cũng bao gồm việc sử dụng kem chống nắng phổ rộng hàng ngày. Kem chống nắng được dán nhãn như vậy đã được FDA yêu cầu từ năm 2011 để bảo vệ chống lại hai loại bức xạ UV (A và B) có liên quan đến loại tổn thương da liên quan đến nám da.

Đáng chú ý, tia UVA - bức xạ chịu trách nhiệm chính cho loại tổn thương liên quan đến nám da - hiện diện trong tất cả các giờ ban ngày và nó hiện diện dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp cũng như khi trời u ám, nhiều mây. Điều này có nghĩa là kem chống nắng được bảo hành vào những thời điểm không nhạy cảm và nó có thể nên được sử dụng thường xuyên hơn là không.

Nghiên cứu cho thấy rằng các chất ngăn chặn tia UV vật lý như oxit sắt dẫn đến tỷ lệ tái phát nám da thấp hơn so với kem chống nắng phổ rộng không chứa chất ngăn chặn ánh sáng mặt trời. Do đó bạn nên thay đổi thói quen chăm sóc da như tránh ánh nắng mặt trời trong giờ cao điểm (10 giờ sáng - 2 giờ chiều), đội mũ rộng vành ra ngoài trời và thường xuyên thoa kem chống nắng. Chọn kem chống nắng có chứa oxit sắt hoặc titanium dioxide (hoặc thậm chí cả hai). Các thành phần này là chất ngăn chặn tia UV vật lý đặc biệt hữu ích trong việc giảm mức độ nghiêm trọng của các mảng tối trên da của bạn.

Không phải lúc nào nám da cũng có thể chữa khỏi vĩnh viễn, nhưng nó có thể kiểm soát và hạn chế hiệu quả, tốt nhất là hãy chăm sóc da mình cẩn thận trước, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng như sử dụng các loại thuốc và mỹ phẩm theo chỉ dẫn của bác sĩ và người có chuyên môn.